కర్ణాటక సంగీతం - శక్తి ఉపాసన
ద్వితీయ భాగం
కర్ణాటక సంగీతం శక్తి ఉపాసన లో చాలా గొప్ప పాత్ర పోషిస్తోంది. మొదటి భాగం లో సంగీతం శాస్త్రం గా, కళగా, చివరికి కైవల్య మార్గంగా పరిణామం చెందడం గురించి ప్రస్తావించడం జరిగింది. 14/15 శతాబ్దం లో తెలుగులో 'పాట' అనగా సంకీర్తనా పధ్ధతి శ్రీ అన్నమాచార్యుల వారితో ప్రారంభం అయింది, వారి రచనలలో శ్రీ మహాలక్ష్మి/శ్రీ అలమేలుమంగ స్తుతి ఉంది అయితే ఆ కీర్తనలలో అమ్మవారిని అయ్యవారి అర్ధాంగిగానే ఎక్కువగా ప్రస్తావించడం జరిగింది. ఆ తరువాత కాలంలో వచ్చిన మార్పుల గురించి ఈ భాగం లో.
నృత్య సంగీత నాటకాల ఆగమనం
16వ శతాబ్దం వచ్చేసరికి నృత్య నాటకాలు అనే genre ప్రజాదరణ పొందడం ప్రారంభించింది. సంగీతం లో నృత్య సంగీతం అనే కొత్త శాఖ వెలిసింది. యక్షగానాలు, జక్కుల ప్రదర్శనలు ఎంతో మంది వాగ్గేయకారులని ప్రభావితం చేసిందని చరిత్ర చెప్తోంది.
నిజానికి జానపద కళలు అనాదిగా ప్రజలని entertain పరుస్తూనే ఉన్నాయి. తోలుబొమ్మలాటలు, వీధి నాటకాలు మొదలైన కళా సముదాయాలు పురాణాల్లోంచి సంఘటనలు తీసుకొని, ఆ కథలకి ఆసక్తి కరమైన కథనాలని కుర్చి, సంగీత నాట్య సాహిత్యాలతో ప్రజల ముందు present చేసేవారు.
శ్రీ బాలాంత్రపు రజినీకాంత రావుగారు తమ 'ఆంధ్ర వాగ్గేయకార చరిత్ర' లో ఈ evolution గురించి చాలా బాగా వ్రాశారు. అప్పట్లో ఆటవికులు వేసిన నృత్యనాటకాలు ఎక్కువగా శివ లీలల గురించి ఉండేదిట - శివుడు బోయేవాడిగా వచ్చి అర్జునుడి తో పోటీ పడటం, గంగా గౌరీ సంవాదం, ఇలా నవరస భరితమైన నాటకాలు శ్రీ అన్నమయ్య వారిని కూడా చాలా ప్రభావితం చేశాయని వారు ప్రస్తావించారు.
గిరిజా కళ్యాణంలో అమ్మవారు సతీదేవిగా ఆ తరువాత పార్వతి గా శివుని వరించే పురాణ ఘట్టాన్ని నృత్య రూపకం గా ప్రదర్శించేవారు. జానపదులు 'బతుకమ్మ' అంటూ సతీదేవిని ఆటపాటలతో ఆరాధించడం సంప్రదాయంగా వస్తోంది.
నిజానికి శాస్త్రీయ కళలని జానపద కళలని పోల్చి చూస్తే, జానపదులకి కథా వస్తువుల ఎంపికలో, ప్రదర్శనలో ఎక్కువ స్వాతంత్య్రం ఉన్నట్టు అర్థం అవుతుంది. వీటి పోషకులు direct గా ప్రజలే అయ్యేసరికి పూర్తిగా వినోదం, నాటకీయత, అకల్మష భావప్రకటనలు ముఖ్యపాత్ర వహించాయి.
ఇక శాస్త్రీయ కళల విషయానికి వస్తే అవ్వి ఎక్కువగా పాలకుల మెప్పులకోసం ఆరాటపడినట్టు వాటి వస్తువు, సాహిత్యము, శృంగార/వీర రసాలకి మాత్రమే పరిమితం అయ్యి, పొగడ్తల భూయిష్టంగా ఉన్నట్టు గమనించవచ్చు. ఎందుకంటే పోషకులు అక్కడ అధికారం లో ఉన్నవారు కాబట్టి పరిమిత భావ స్వాతంత్య్రం ఉన్నట్టు అర్థం అవుతుంది.
ఎప్పుడైతే శాస్త్రీయ కళలు అటు అధికారుల సేవ ఇటు ఆకర్షణల నీడ లోంచి బయటపడి భగవదారాధన వైపు ఎదగడం మొదలు పెట్టాయో, అప్పటి నుంచి కళాకారులకి గౌరవం, ఆ కళలని నేర్చుకోవాలనే ఉత్సుకత ప్రజలలో కూడా కలగడం మొదలుపెట్టింది.
సంప్రదాయ కీర్తనలు
ఇక 17వ శతాబ్దం వచ్చేసరికి దాస సాహిత్య రచనలు అనగా దేవరనామాలు, పురందరదాసు, అన్నమయ్య, రామదాసు కీర్తనల ప్రభావంతో ఇళ్లల్లో అమ్మవారి హారతి పాటలు, సంప్రదాయ కీర్తనలు, స్తోత్రాలని రాగయుక్తం గా పాడుకోవడం ప్రారంభం అయింది. త్రిపుర సుందరీ ఉపాసన ఎంతోమంది ఇళ్లల్లో ఉండేది.
దక్షిణ భారత దేశ భాషల పరిశీలన
దక్షిణ భారత దేశపు భాషలు (కర్ణాటక సంగీత రచనలు ఎక్కువగా చేయబడిన భాషలు) అయిన తమిళ, కన్నడ, మలయాళ భాష చరిత్రలను పరిశీలిస్తే, దాదాపు ఒకే కాలం లో అంటే 15, 16 శతాబ్దాల వరుకు భక్తి సంగీతం సుస్థిరమైంది. పల్లవి, అనుపల్లవి, చరణాలతో 'పాట' అనే ప్రక్రియ, కీర్తన అనే రచనా ప్రక్రియ రాబోయే శాస్త్రీయ సంగీత కృతి కీర్తనా పద్ధతులకి పునాది వేసినట్టయింది.
అయితే అప్పటిదాకా సంగీతం, సాహిత్యం, కావ్యాలలో శ్రీ కృష్ణ, శ్రీరామ విష్ణువుల ప్రభావం చాలా ఎక్కువ. దాదాపు సంకీర్తనలతో ఎక్కువ శాతం కృష్ణ రామ అవతార లీలల మీదే ఉంది. కన్నడ భాష లో శివుని మీద గొప్ప రచనలు ఉన్నప్పటికీ అవ్వి వచన సాహిత్యంలోకి వస్తాయి.
కేరళ ప్రాంతంలో మణిప్రవాళ రచనలు అంటే ఒకటి కంటే ఎక్కువ భాషలతో ఉన్న రచనలు చెయ్యడం జరిగేది. అంటే మలయాళం తో బాటు సంస్కృతం, తమిళం, హిందీ భాషలు అన్నీ ఒకే పాట లో సాహిత్యంగా రచించేవారు.
కేరళ వారి నృత్య ప్రక్రియ అయిన కథాకళి, కృష్ణయాట్టం, మొహినియాట్టం కూడా ఎక్కువ రామాయణ భాగవత ఘట్టాలనే ముఖ్య కథా వస్తువుగా ఎంచుకొని ప్రదర్శింపబడేవి.
అగస్త్య మహాముని - శక్తి ఉపాసన (తమిళనాడు)
ఇక పౌరాణికంగా పరిశీలిస్తే, శక్తి ఉపాసన లో అగస్త్య మహాముని యొక్క contribution ఎక్కువగా కనిపిస్తుంది. లలితా సహస్రనామం అగస్త్య హయగ్రీవ సంవాదంలో భాగం, మొట్టమొదటి సారి వారి అర్ధాంగి అమ్మవారిని ముద్రల తో కాకుండా ఆరాధించినందువల్ల ఆమెకు 'లోపాముద్ర' అనే పేరు ఏర్పడింది.
ఇక సంగీతం విషయానికి వస్తే అగస్త్య ముని composition 'శ్రీ చక్రరాజ సింహాసనేశ్వరి' బహుశా అమ్మవారి మీద రచించబడిన తొలి కీర్తనల లో ఒకటిగా అనుకోవచ్చు. ఇది తమిళ భాష కీర్తన. అగస్త్య మహాముని లోపాముద్ర అమ్మవార్ల వల్ల శ్రీవిద్య ఆరాధన, ఉపాసనలు ప్రచారం అయ్యాయి, ఆ తరువాతి కాలంలో ఆదిశంకరుల వారు ఎన్నో పద్ధతులను, సంప్రదాయాలను రూపొందించడంతో బాటు పునరుద్ధరించారు కూడా.
కర్ణాటక సంగీత మూర్తిత్రయం ముందు వచ్చిన రచనలు
శ్రీ త్యాగరాజ స్వామి, శ్రీ ముత్తుస్వామి దీక్షితులు, శ్రీ శ్యామశాస్త్రి గారి ముందు తరం పరిశీలించినప్పుడు, 1700 - 1765 మధ్య జీవించిన ఒక గొప్ప వాగ్గేయకారుల ప్రస్తావన వస్తుంది - వారే శ్రీ ఊత్తుకాడ్ వెంకట కవి (ఊత్తుకాడ్ వెంకట సుబ్బయ్యర్).
ఇప్పటికీ ప్రసిద్ధమైన 'స్వాగతం కృష్ణ', 'అలై పాయుతె కన్నా', 'తాయే యశోద'
వీరి రచనలే. మొట్టమొదటి సారి 'కామాక్షి నవావరణ కృతులు' అని దసరా నవరాత్రుల కోసం వారు రచించారు. ఇవ్వి సంస్కృతం లో ఉన్న రచనలు.
9 ఆవరణలకి సంబంధించిన కృతులే కాక శ్రీ గణేశ్వర అనే షణ్ముఖప్రియ రాగంలో వినాయకుని కృతి, వాంఛసి యది కుశలం అనే కళ్యాణి రాగంలో ధ్యాన కృతి, 'హలధరానుజం' (శ్రీ కృష్ణుని అరుదైన సంబోధన - హలధరుడు అంటే బలరాముడు, ఆయన అనుజుడు అని అర్ధం) అనే ఫలశృతి కృతి మణిరంగు రాగం లో రచించారు.
కామాక్షి నవావరణ కృతులు - ముత్తుస్వామి వారి నవావరణ కృతులు (పోలిక, వ్యత్యాసాలు)
ఈ pattern మనం శ్రీ ముత్తుస్వామి దీక్షితుల వారి నవావరణ కృతి రచనా పధ్ధతి లో కూడా చూడచ్చు. వీరు కూడా వెంకట కవిగారి లాగానే వినాయక బాలసుబ్రహ్మణ్య కృతులతో ప్రారంభించి, ధ్యాన కృతి తో మొదలుపెట్టి, 9 కృతులు అయ్యాక, మంగళ కృతి తో ఈ నవవరణ కృతులను కూర్చారు.
అయితే శ్రీ ఊత్తుకాడ్ వెంకట కవి వారి నవావరణ కృతులు పూర్తిగా కంచి లో వెలసిన కామాక్షి అమ్మవారే కేంద్రంగా రచింపబడ్డాయి. ముత్తుస్వామి వారి రచనలు కమలాంబ (తిరువారూర్ లో కమలాంబ ఆలయ మూలమూర్తి), శ్రీచక్ర/శ్రీ యంత్ర దేవతల నామాలు, గుణగణాల తో ఖడ్గమాల, లలితా సహస్రనామ మంత్రాలతో నిండి ఉంటాయి. (మరింత విశ్లేషణ మరో భాగంలో).
ఊత్తుకాడ్ వెంకట కవి వేసిన మరో అద్భుత మార్గం
ఊత్తుకాడ్ వెంకట కవి వారి ఇంకో ప్రయోగం రానున్న కాలంలో శ్యామశాస్త్రి గారు రచించిన త్రిరత్నాలు (3 స్వరజతులకు) ఆధారం అయింది. అప్పటివరకు కేవలం నృత్యాలకి మాత్రమే స్వరజతులను రచించేవారు. వెంకట కవి గారు నృత్యప్రభావాన్ని కొంత తగ్గించి పాడుకోదగ్గ స్వరజతుల రచన చేశారు - ఈ foundation వల్ల తరువాత శ్యామశాస్త్రి గారు 3 అమూల్యమైన స్వరజతులు (అన్నీ అమ్మవారి మీదే) రచించడం సంభవమైంది. కామాక్షి (భైరవి), కామాక్షి (యడుకులకాంభోజి), రావే హిమగిరి (తోడి).
తెలుగులో అమ్మవారి కృతులు
1707 - 1731 మధ్య జీవించిన శ్రీ మదురై శ్రీనివాసయ్య గారి కృతులు దాదాపు కర్ణాటక సంగీతం లో పూర్తిగా అమ్మవారిని గురించి తెలుగులో వ్రాయబడ్డ మొట్టమొదటి రచనలు అని అర్థం అవుతుంది.
వీరి చరిత్ర చాలా అద్భుతంగా ఉంటుంది. ఆంధ్ర వాగ్గేయకార చరిత్రలో వీరి జీవిత చరిత్ర బాలాంత్రపు రజినీకాంత రావుగారు పొందుపరిచారు. మధుర మీనాక్షి అమ్మవారి కటాక్షం వల్ల వీరికి సంగీత సాహిత్య పాండిత్యం ప్రాప్తించి వాగ్గేయకారులయ్యారు.
వీరు అమ్మవారిని 'విజయగోపాలుని సోదరి' , 'విజయరంగుని సోదరి' అని సంబోధించారు. ఈ పోలిక మనకి శ్యామశాస్త్రి వారి రచనలలో కనిపిస్తుంది - 'శ్యామకృష్ణ సోదరి' అని వారి కృతులలో అమ్మవారిని సంబోధించడం జరిగింది. మదురై శ్రీనివాస్ అయ్యగారి రచనలు కృతి రత్నావళి అనే గ్రంథం లో స్వరసహితం గా లభిస్తున్నాయి.
అమ్మవారిని 'సోదరి' గా సంబోధించే సంప్రదాయం
అలాగే తొలి తరం కర్ణాటక సంగీత వాగ్గేయకారులలో దేవీ ఉపాసకులు శ్రీ పల్లవి గోపాలయ్య గారు రచించిన కృతి 'నీదు చరణ పంకజములే గతియని' అనే కళ్యాణి రాగ కృతి ఇప్పటికీ చాలా ప్రసిద్ధి చెందింది. ఇటు శిక్షణ తరగతుల్లో, అటు కచ్చేరీల లో కూడా వినిపించే కృతి ఇది. శ్యామశాస్త్రి గారిలా పూర్తిగా అమ్మవారి మీద మాత్రమే కాక వెంకటేశ్వర స్వామి మీద కూడా కృతులు వ్రాశారు. వీరు కూడా అమ్మవారిని 'వేంకటపతి సోదరి' అనే సంబోధించారు.
1740 ప్రాంతాల్లో మరో గొప్ప వాగ్గేయకారులు శ్రీ వెంకట నరసింహాచార్యులు సరస్వతీ దేవి మీద 'సరస్వతీమ్ ఆశ్రయామి సదా భారతీమ్' అనే పంతువరాళి కృతిని రచించారు. 'నరహరి నుత' అని తన పేరు మీదుగానే ఈ కృతి లో అమ్మవారిని సంబోధించారు.
ఈ వాగ్గేయకారులంతా ప్రార్థనా కృతులుగా అమ్మవారి మీద రచనలు చేశారు, వీరి ఇతర రచనలన్నీ ఎక్కువగా శ్రీరామ, శ్రీకృష్ణ, హరి, విష్ణు సంబంధిత ఆలయాలు, మూలమూర్తుల మీదే ఉన్నాయి.
ఇలా ఎంతోమంది తొలి తరం వాగ్గేయకారులు శక్తి ఉపాసన ని కృతి రూపంలో కర్ణాటక సంగీతంలోకి initiate చేశారు. ఇది తరువాతి వాగ్గేయకారులకి, దేవీ ఉపాసకులకి మార్గదర్శకం అయింది.
వచ్చే భాగంలో కర్ణాటక సంగీత మూర్తి త్రయం రచనలలో - శక్తి ఉపాసన విశేషాలు.
(సశేషం)
నిజానికి జానపద కళలు అనాదిగా ప్రజలని entertain పరుస్తూనే ఉన్నాయి. తోలుబొమ్మలాటలు, వీధి నాటకాలు మొదలైన కళా సముదాయాలు పురాణాల్లోంచి సంఘటనలు తీసుకొని, ఆ కథలకి ఆసక్తి కరమైన కథనాలని కుర్చి, సంగీత నాట్య సాహిత్యాలతో ప్రజల ముందు present చేసేవారు.
శ్రీ బాలాంత్రపు రజినీకాంత రావుగారు తమ 'ఆంధ్ర వాగ్గేయకార చరిత్ర' లో ఈ evolution గురించి చాలా బాగా వ్రాశారు. అప్పట్లో ఆటవికులు వేసిన నృత్యనాటకాలు ఎక్కువగా శివ లీలల గురించి ఉండేదిట - శివుడు బోయేవాడిగా వచ్చి అర్జునుడి తో పోటీ పడటం, గంగా గౌరీ సంవాదం, ఇలా నవరస భరితమైన నాటకాలు శ్రీ అన్నమయ్య వారిని కూడా చాలా ప్రభావితం చేశాయని వారు ప్రస్తావించారు.
గిరిజా కళ్యాణంలో అమ్మవారు సతీదేవిగా ఆ తరువాత పార్వతి గా శివుని వరించే పురాణ ఘట్టాన్ని నృత్య రూపకం గా ప్రదర్శించేవారు. జానపదులు 'బతుకమ్మ' అంటూ సతీదేవిని ఆటపాటలతో ఆరాధించడం సంప్రదాయంగా వస్తోంది.
నిజానికి శాస్త్రీయ కళలని జానపద కళలని పోల్చి చూస్తే, జానపదులకి కథా వస్తువుల ఎంపికలో, ప్రదర్శనలో ఎక్కువ స్వాతంత్య్రం ఉన్నట్టు అర్థం అవుతుంది. వీటి పోషకులు direct గా ప్రజలే అయ్యేసరికి పూర్తిగా వినోదం, నాటకీయత, అకల్మష భావప్రకటనలు ముఖ్యపాత్ర వహించాయి.
ఇక శాస్త్రీయ కళల విషయానికి వస్తే అవ్వి ఎక్కువగా పాలకుల మెప్పులకోసం ఆరాటపడినట్టు వాటి వస్తువు, సాహిత్యము, శృంగార/వీర రసాలకి మాత్రమే పరిమితం అయ్యి, పొగడ్తల భూయిష్టంగా ఉన్నట్టు గమనించవచ్చు. ఎందుకంటే పోషకులు అక్కడ అధికారం లో ఉన్నవారు కాబట్టి పరిమిత భావ స్వాతంత్య్రం ఉన్నట్టు అర్థం అవుతుంది.
ఎప్పుడైతే శాస్త్రీయ కళలు అటు అధికారుల సేవ ఇటు ఆకర్షణల నీడ లోంచి బయటపడి భగవదారాధన వైపు ఎదగడం మొదలు పెట్టాయో, అప్పటి నుంచి కళాకారులకి గౌరవం, ఆ కళలని నేర్చుకోవాలనే ఉత్సుకత ప్రజలలో కూడా కలగడం మొదలుపెట్టింది.
ఇక 17వ శతాబ్దం వచ్చేసరికి దాస సాహిత్య రచనలు అనగా దేవరనామాలు, పురందరదాసు, అన్నమయ్య, రామదాసు కీర్తనల ప్రభావంతో ఇళ్లల్లో అమ్మవారి హారతి పాటలు, సంప్రదాయ కీర్తనలు, స్తోత్రాలని రాగయుక్తం గా పాడుకోవడం ప్రారంభం అయింది. త్రిపుర సుందరీ ఉపాసన ఎంతోమంది ఇళ్లల్లో ఉండేది.
దక్షిణ భారత దేశ భాషల పరిశీలన
దక్షిణ భారత దేశపు భాషలు (కర్ణాటక సంగీత రచనలు ఎక్కువగా చేయబడిన భాషలు) అయిన తమిళ, కన్నడ, మలయాళ భాష చరిత్రలను పరిశీలిస్తే, దాదాపు ఒకే కాలం లో అంటే 15, 16 శతాబ్దాల వరుకు భక్తి సంగీతం సుస్థిరమైంది. పల్లవి, అనుపల్లవి, చరణాలతో 'పాట' అనే ప్రక్రియ, కీర్తన అనే రచనా ప్రక్రియ రాబోయే శాస్త్రీయ సంగీత కృతి కీర్తనా పద్ధతులకి పునాది వేసినట్టయింది.
కేరళ ప్రాంతంలో మణిప్రవాళ రచనలు అంటే ఒకటి కంటే ఎక్కువ భాషలతో ఉన్న రచనలు చెయ్యడం జరిగేది. అంటే మలయాళం తో బాటు సంస్కృతం, తమిళం, హిందీ భాషలు అన్నీ ఒకే పాట లో సాహిత్యంగా రచించేవారు.
కేరళ వారి నృత్య ప్రక్రియ అయిన కథాకళి, కృష్ణయాట్టం, మొహినియాట్టం కూడా ఎక్కువ రామాయణ భాగవత ఘట్టాలనే ముఖ్య కథా వస్తువుగా ఎంచుకొని ప్రదర్శింపబడేవి.
అగస్త్య మహాముని - శక్తి ఉపాసన (తమిళనాడు)
ఇక పౌరాణికంగా పరిశీలిస్తే, శక్తి ఉపాసన లో అగస్త్య మహాముని యొక్క contribution ఎక్కువగా కనిపిస్తుంది. లలితా సహస్రనామం అగస్త్య హయగ్రీవ సంవాదంలో భాగం, మొట్టమొదటి సారి వారి అర్ధాంగి అమ్మవారిని ముద్రల తో కాకుండా ఆరాధించినందువల్ల ఆమెకు 'లోపాముద్ర' అనే పేరు ఏర్పడింది.
ఇక సంగీతం విషయానికి వస్తే అగస్త్య ముని composition 'శ్రీ చక్రరాజ సింహాసనేశ్వరి' బహుశా అమ్మవారి మీద రచించబడిన తొలి కీర్తనల లో ఒకటిగా అనుకోవచ్చు. ఇది తమిళ భాష కీర్తన. అగస్త్య మహాముని లోపాముద్ర అమ్మవార్ల వల్ల శ్రీవిద్య ఆరాధన, ఉపాసనలు ప్రచారం అయ్యాయి, ఆ తరువాతి కాలంలో ఆదిశంకరుల వారు ఎన్నో పద్ధతులను, సంప్రదాయాలను రూపొందించడంతో బాటు పునరుద్ధరించారు కూడా.
కర్ణాటక సంగీత మూర్తిత్రయం ముందు వచ్చిన రచనలు
శ్రీ త్యాగరాజ స్వామి, శ్రీ ముత్తుస్వామి దీక్షితులు, శ్రీ శ్యామశాస్త్రి గారి ముందు తరం పరిశీలించినప్పుడు, 1700 - 1765 మధ్య జీవించిన ఒక గొప్ప వాగ్గేయకారుల ప్రస్తావన వస్తుంది - వారే శ్రీ ఊత్తుకాడ్ వెంకట కవి (ఊత్తుకాడ్ వెంకట సుబ్బయ్యర్).
ఇప్పటికీ ప్రసిద్ధమైన 'స్వాగతం కృష్ణ', 'అలై పాయుతె కన్నా', 'తాయే యశోద'
వీరి రచనలే. మొట్టమొదటి సారి 'కామాక్షి నవావరణ కృతులు' అని దసరా నవరాత్రుల కోసం వారు రచించారు. ఇవ్వి సంస్కృతం లో ఉన్న రచనలు.
9 ఆవరణలకి సంబంధించిన కృతులే కాక శ్రీ గణేశ్వర అనే షణ్ముఖప్రియ రాగంలో వినాయకుని కృతి, వాంఛసి యది కుశలం అనే కళ్యాణి రాగంలో ధ్యాన కృతి, 'హలధరానుజం' (శ్రీ కృష్ణుని అరుదైన సంబోధన - హలధరుడు అంటే బలరాముడు, ఆయన అనుజుడు అని అర్ధం) అనే ఫలశృతి కృతి మణిరంగు రాగం లో రచించారు.
కామాక్షి నవావరణ కృతులు - ముత్తుస్వామి వారి నవావరణ కృతులు (పోలిక, వ్యత్యాసాలు)
ఈ pattern మనం శ్రీ ముత్తుస్వామి దీక్షితుల వారి నవావరణ కృతి రచనా పధ్ధతి లో కూడా చూడచ్చు. వీరు కూడా వెంకట కవిగారి లాగానే వినాయక బాలసుబ్రహ్మణ్య కృతులతో ప్రారంభించి, ధ్యాన కృతి తో మొదలుపెట్టి, 9 కృతులు అయ్యాక, మంగళ కృతి తో ఈ నవవరణ కృతులను కూర్చారు.
అయితే శ్రీ ఊత్తుకాడ్ వెంకట కవి వారి నవావరణ కృతులు పూర్తిగా కంచి లో వెలసిన కామాక్షి అమ్మవారే కేంద్రంగా రచింపబడ్డాయి. ముత్తుస్వామి వారి రచనలు కమలాంబ (తిరువారూర్ లో కమలాంబ ఆలయ మూలమూర్తి), శ్రీచక్ర/శ్రీ యంత్ర దేవతల నామాలు, గుణగణాల తో ఖడ్గమాల, లలితా సహస్రనామ మంత్రాలతో నిండి ఉంటాయి. (మరింత విశ్లేషణ మరో భాగంలో).
ఊత్తుకాడ్ వెంకట కవి వేసిన మరో అద్భుత మార్గం
ఊత్తుకాడ్ వెంకట కవి వారి ఇంకో ప్రయోగం రానున్న కాలంలో శ్యామశాస్త్రి గారు రచించిన త్రిరత్నాలు (3 స్వరజతులకు) ఆధారం అయింది. అప్పటివరకు కేవలం నృత్యాలకి మాత్రమే స్వరజతులను రచించేవారు. వెంకట కవి గారు నృత్యప్రభావాన్ని కొంత తగ్గించి పాడుకోదగ్గ స్వరజతుల రచన చేశారు - ఈ foundation వల్ల తరువాత శ్యామశాస్త్రి గారు 3 అమూల్యమైన స్వరజతులు (అన్నీ అమ్మవారి మీదే) రచించడం సంభవమైంది. కామాక్షి (భైరవి), కామాక్షి (యడుకులకాంభోజి), రావే హిమగిరి (తోడి).
తెలుగులో అమ్మవారి కృతులు
1707 - 1731 మధ్య జీవించిన శ్రీ మదురై శ్రీనివాసయ్య గారి కృతులు దాదాపు కర్ణాటక సంగీతం లో పూర్తిగా అమ్మవారిని గురించి తెలుగులో వ్రాయబడ్డ మొట్టమొదటి రచనలు అని అర్థం అవుతుంది.
వీరి చరిత్ర చాలా అద్భుతంగా ఉంటుంది. ఆంధ్ర వాగ్గేయకార చరిత్రలో వీరి జీవిత చరిత్ర బాలాంత్రపు రజినీకాంత రావుగారు పొందుపరిచారు. మధుర మీనాక్షి అమ్మవారి కటాక్షం వల్ల వీరికి సంగీత సాహిత్య పాండిత్యం ప్రాప్తించి వాగ్గేయకారులయ్యారు.
వీరు అమ్మవారిని 'విజయగోపాలుని సోదరి' , 'విజయరంగుని సోదరి' అని సంబోధించారు. ఈ పోలిక మనకి శ్యామశాస్త్రి వారి రచనలలో కనిపిస్తుంది - 'శ్యామకృష్ణ సోదరి' అని వారి కృతులలో అమ్మవారిని సంబోధించడం జరిగింది. మదురై శ్రీనివాస్ అయ్యగారి రచనలు కృతి రత్నావళి అనే గ్రంథం లో స్వరసహితం గా లభిస్తున్నాయి.
అమ్మవారిని 'సోదరి' గా సంబోధించే సంప్రదాయం
అలాగే తొలి తరం కర్ణాటక సంగీత వాగ్గేయకారులలో దేవీ ఉపాసకులు శ్రీ పల్లవి గోపాలయ్య గారు రచించిన కృతి 'నీదు చరణ పంకజములే గతియని' అనే కళ్యాణి రాగ కృతి ఇప్పటికీ చాలా ప్రసిద్ధి చెందింది. ఇటు శిక్షణ తరగతుల్లో, అటు కచ్చేరీల లో కూడా వినిపించే కృతి ఇది. శ్యామశాస్త్రి గారిలా పూర్తిగా అమ్మవారి మీద మాత్రమే కాక వెంకటేశ్వర స్వామి మీద కూడా కృతులు వ్రాశారు. వీరు కూడా అమ్మవారిని 'వేంకటపతి సోదరి' అనే సంబోధించారు.
1740 ప్రాంతాల్లో మరో గొప్ప వాగ్గేయకారులు శ్రీ వెంకట నరసింహాచార్యులు సరస్వతీ దేవి మీద 'సరస్వతీమ్ ఆశ్రయామి సదా భారతీమ్' అనే పంతువరాళి కృతిని రచించారు. 'నరహరి నుత' అని తన పేరు మీదుగానే ఈ కృతి లో అమ్మవారిని సంబోధించారు.
ఈ వాగ్గేయకారులంతా ప్రార్థనా కృతులుగా అమ్మవారి మీద రచనలు చేశారు, వీరి ఇతర రచనలన్నీ ఎక్కువగా శ్రీరామ, శ్రీకృష్ణ, హరి, విష్ణు సంబంధిత ఆలయాలు, మూలమూర్తుల మీదే ఉన్నాయి.
ఇలా ఎంతోమంది తొలి తరం వాగ్గేయకారులు శక్తి ఉపాసన ని కృతి రూపంలో కర్ణాటక సంగీతంలోకి initiate చేశారు. ఇది తరువాతి వాగ్గేయకారులకి, దేవీ ఉపాసకులకి మార్గదర్శకం అయింది.
వచ్చే భాగంలో కర్ణాటక సంగీత మూర్తి త్రయం రచనలలో - శక్తి ఉపాసన విశేషాలు.
(సశేషం)
Comments